Positief Coachen

Positief Coachen helpt trainers en coaches bij het begeleiden van kinderen op het sportveld. Op die manier kunnen de jeugdspelers zich optimaal ontwikkelen en zullen zij minder snel afhaken. Bovendien wordt het voor trainers en coaches ook leuker! Het programma biedt tevens ondersteuning aan clubs die willen werken aan een positieve cultuur die structureel kan blijven bestaan.

Het verhaal van Positief Coachen wordt door een groep mensen uitgedragen richting het grote publiek. Deze groep bestaat uit onder meer opleiders bij sportbonden, onderzoekers bij universiteiten, sportpsychologen en communicatiedeskundigen. Positief Coachen is het onderwerp van theatervoorstellingen, boeken, videocursussen, opleidingen bij sportclubs etc. Het verhaal is onderbouwd met wetenschappelijk onderzoek, wat het uniek maakt. Daarnaast is Positief Coachen gestoeld op praktijkervaringen van topcoaches en gegoten in een aantrekkelijke vorm.

De kern van de uitkomsten van het onderliggende onderzoek is het volgende. Trainers en coaches in de sport hebben de neiging om vooral te kijken naar wat er niet goed gaat. Want ze willen winnen (resultaat halen). Dan moet je datgene wat niet goed gaat zien te verbeteren, is de veronderstelling. Het gevolg is vaak dat er een negatieve dynamiek ontstaat (onrust, onzekerheid, ontevredenheid, verlies van vertrouwen). Bovendien praten trainers en coaches vooral over de gevolgen van wat de sporters gaan doen. Ze hebben het over resultaten, zoals maken, winnen, kampioen worden etc. Met precies dezelfde uitwerking, namelijk een negatieve dynamiek! Het blijkt effectiever te zijn dit om te gooien en in plaats van negatief en resultaatgericht juist positief en taakgericht bezig te zijn. Want ‘plezier’ en ‘zelfvertrouwen’ zijn cruciale succesfactoren. Plezier wordt niet bevorderd in een negatieve dynamiek, maar juist in een situatie waarin je mag laten zien wat je kunt – dus bij een positieve benadering. Sporters blijken met name te genieten van hun persoonlijke ontwikkeling, als ze zien dat ze zelf beter worden. Zelfvertrouwen raak je kwijt door dingen die je niet volledig in eigen hand hebt, zoals resultaten. En zelfvertrouwen krijg je juist van dingen die je zelf onder controle hebt. Denk bijvoorbeeldaan het uitvoeren van je taken.

 Er zit helaas een gapend gat tussen wat bewezen effectief is en hoe mensen zich in de praktijk gedragen. Hoe komt het nu dat veel trainers en coaches zichzelf in de voet schieten, door gedrag te vertonen dat juist een negatieve invloed heeft op het plezier en zelfvertrouwen van hun spelers? Dat kan diverse oorzaken hebben. Zij willen – ondanks al hun goede bedoelingen – feitelijk winnen-ten-koste-van-alles, omdat zij zich spiegelen aan de topsport of het topteam binnen hun eigen club. Zij laten vooral hun emoties spreken, zonder na te denken wat dat doet bij hun spelers. Zij doen zoals hun coaches en trainers vroeger deden toen zij jong waren of wat ‘gewoon’ is bij de club. En zij zijn, als ze heel eerlijk zijn, meer gericht op het korte termijnresultaat dan op de meest optimale opleiding van de kinderen en jongeren. Terwijl dat laatste juist maakt dat je uiteindelijk beter gaat presteren. Positief Coachen is makkelijk. Het programma is overzichtelijk en de tools zijn eenvoudig. Maar het is nog veel makkelijker om te doen wat diep in onze cultuur zit…

Een effectieve coach schept een positieve omgeving voor jonge sporters, door juist níét een coach te zijn die wil winnen ten koste van alles. Een effectieve coach heeft óók oog voor de groei van zijn spelers, op sportief en persoonlijk vlak. Want hij realiseert zich dat plezier en zelfvertrouwen cruciale succesfactoren zijn in de sport.
Hij is richting zijn sporters optimistisch en geeft zijn spelers complimenten (eerlijk en concreet) en  aanmoedigingen. Ook denkt hij goed na over hóé hij kritiek brengt. Daarnaast legt hij het accent op inspanning, zelf beter worden en vooruitgang (en daarvan genieten) in plaats van op het resultaat. Door dit alles ontstaat een positieve sfeer, waarin jeugdige sporters zich prettig voelen en zich goed kunnen ontwikkelen.

De kern van Positief Coachen is terug te vinden in drie principes, die we hieronder kort toelichten.

1. De term ‘winnaar’ herdefiniëren
Een positieve coach zorgt dat zijn spelers niet focussen op het winnen en wat verliezen zou betekenen. Dit vergroot immers de kans op verliezen! Hij legt de nadruk op wat de spelers zelf moeten doen. Kortom, hij leert de spelers om taakgericht te zijn in plaats van resultaatgericht. Ook gaat het bij Positief Coachen niet om vergelijkingen met anderen, maar om persoonlijke ontwikkeling. Als de spelers vervolgens alles eruit halen water op dat moment in zit en zichzelf steeds verbeteren, zijn ze winnaars! Zelfs als ze een wedstrijd verliezen.

Met Positief Coachen kun je geweldige effecten bereiken.

Betere ontwikkeling
Sportverenigingen die intensief met het programma aan de slag zijn gegaan, zien dat de spelers zich beter ontwikkelen en dat de prestaties verbeteren. Clubs melden zelfs dat meer jeugdkampioenschappen worden behaald en meer spelers worden toegelaten tot regionale of zelfs landelijke jeugdselecties. Ook stromen meer eigen spelers door naar de eerste teams bij de senioren.

Minder afhakers
Positief Coachen draagt bij aan het terugdringen van het enorme aantal drop-outs (uitvallers). Dit is een van de grootste problemen in de sport. In Nederland worden miljoenen jonge kinderen lid van sportclubs, maar zo’n tweederde haakt af voordat ze volwassen zijn. Uit diverse onderzoeken blijkt dat plezier de doorslaggevende factor is voor sportdeelname. Gebrek aan plezier is dan ook de belangrijkste reden voor stoppen. Met een positieve en taakgerichte wijze van communiceren met spelers zijn hoopgevende resultaten geboekt in Amerika.Tijdens dit onderzoek lag in de controlegroep het percentage drop-outs veel hoger dan in de groep spelers die wél volgens de principes van Positief Coachen werden begeleid.
Minder afhakers heeft allerlei maatschappelijke gevolgen. Kinderen en jongeren die regelmatig bewegen zijn gezonder en doen het beter op school. Als ze in de structuur van een sportclub blijven, is de kans kleiner dat ze op straat hangen en overlast veroorzaken of zelfs het (semi-)criminele circuit ingaan. En ze krijgen via sport lessen mee waar ze de rest van hun leven iets aan hebben. Denk bijvoorbeeld aan omgaan met winst en  verlies, samenwerken in een team etc. Lessen die ze lastig op andere manieren meekrijgen. Via Positief Coachen leren kinderen en jongeren bovendien over de kracht van positiviteit. Dat nemen ze de rest van hun leven mee. In de sport, maar ook thuis, op school en later op het werk.

Positief Coachen is een initiatief van wetenschapper Jacques van Rossum van de Vrije Universiteit van Amsterdam (bekend van ‘Coaches die nooit verliezen’) en communicatiedeskundige Ewald van Kouwen. De stichting werkt samen met partijen als sportbonden, Sportservice, Sportkanjers, gemeenten en onderwijsinstellingen. Kijk voor meer informatie op www.positiefcoachen.nl.