Moet een hockeyvereniging een legionella risico-analyse laten uitvoeren?

Volgens de wetgeving behoren sportaccommodaties niet tot de “prioritaire” locaties (locaties met een hogere besmettingskans op legionella). Extra maatregelen op het terrein van het voorkomen van legionella-besmetting zijn dan ook niet nodig. Voor iedere eigenaar van een sportgebouw geldt wel dat de leidingwaterinstallaties moeten voldoen aan eisen (algemene voorschriften voor leidingwaterinstallaties in NEN-norm 1006, met toelichting op de Waterwerkbladen.) Verenigingen houden dus wel de verplichting – tenminste als zij eigenaar zijn van de accommodatie – om ervoor te zorgen dat het leidingwater gezond is. Vanuit die zorgplicht is het toch aan te bevelen om de leidingen periodiek te laten controleren en de noodzakelijke beheermaatregelen te nemen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan regelmatig doorspoelen.

Wat is legionella?
Legionella is een bacterie die zich in ideale omstandigheden snel kan vermenigvuldigen in water. (ideaal is dan bijvoorbeeld de watertemperatuur, stilstaand water). Wanneer er zich hoge concentraties van deze bacterie in de waterleiding bevindt kan dit leiden tot ernstige longontsteking, doordat kleine, besmette, waterdruppeltjes worden ingeademd.

Wat geldt er voor onze clubhuizen?
Voor clubhuizen en sporthallen geldt de algemene zorgplicht. De overheid gaat er daarbij vanuit dat wanneer de waterinstallatie en toegepaste apparatuur voldoet aan de wettelijke eisen, en deze ook periodiek worden gecontroleerd en onderhouden, in beginsel wordt voldaan aan de zorgplicht.

De overheid legt de verantwoordelijkheid voor het goed aanleggen en goed onderhouden dus bij de (juridische) eigenaar van de waterinstallatie. In geval er toch een Legionella-besmetting optreedt, kan deze worden beboet. Uiteraard zal dan ook de waterinstallatie aangepast moeten worden.

Welke maatregelen kan je nemen?
Bij het ontwerp van de watersystemen in een nieuwe verenigingsaccommodatie moet rekening worden gehouden met de verantwoordelijkheid van de vereniging. Preventie is in dit kader het belangrijkste uitgangspunt: Voorkomen is beter dan genezen!

Preventie begint al bij het ontwerp van de waterinstallatie. Deze moet voldoen aan de wettelijke eisen zoals deze o.a. in Water-werkbladen is vastgelegd. Uit onderzoek van het RIVM is gebleken dat niet alle installaties volgens de voorschriften worden aangelegd. In het leidingwatercircuit moet geen stagnatie (stilstand) kunnen optreden. De temperatuur moet zo lang mogelijk hoog (boven 60°C) of laag (20°C) worden gehouden. Mengpunten moeten dicht bij de tappunten liggen (binnen 5 meter) Voorkomen moet worden dat (opgewarmd) water kan terugstromen in koud water (terugslagkleppen). Dit pleit ervoor om een gescheiden en geïsoleerd heet en koud watersysteem aan te leggen met mengkranen binnen 5 meter van het tap(douche)punt. Daarnaast moet kritisch worden gekeken naar het opwarmen van koud watersystemen. Door een hoge omgevingstemperatuur, directe warmtestraling en of (in)directe zonnestraling kan koud water worden opgewarmd. Isolatie van koude waterleidingen voorkomt opwarming en plaatsen van terugslagkleppen voorkomt dat het opgewarmde water terugstroomt. Daarnaast is het raadzaam zogenaamde dode einden van de leidingen te voorkomen.

Meer tips om vermenigvuldiging van legionella te voorkomen:

• Zorg dat het water in de leidingen onder de 20 graden of boven de 60 graden is.
• Voorkom dat water lang in een systeem blijft, zoals via een automatische spuivoorziening, of handmatig doorspelen.
• Voorkom (langdurige) stagnatie van water in een systeem.

Op de markt worden talrijke systemen aangeboden om invulling te geven aan de Legionellapreventie. Automatische doorspoelsystemen, desinfectie met UV of chemische middelen, ionisatie, ultrafiltratie, etc. Volgens het ministerie van Infra zijn dit soort dure systemen niet nodig als de eisen en normen voor leidingwater worden opgevolgd en de maatregelen voor legionellapreventie beter worden nageleefd.

Voor meer informatie kun je terecht op een website van het RIVM.