Een route tot bondsscheidsrechter

Ja, daar staat het. In de appgroep van je team staat wie er komend weekend mag fluiten en je ziet jouw naam staan, gelukkig wel met een teamgenootje. Heel even ben je teleurgesteld, maar toch weet je dat het er ooit van moest komen. Een half seizoen heb je het fluiten kunnen uitstellen, maar dan is het nu toch het moment: zaterdag 09.15u op veld 4 Meisjes C4 tegen Basko Meisjes C2. Je ziet dat jouw eigen wedstrijd pas om 17.30u is, uit tegen HOD. Dus er is genoeg tijd om na de fluitwedstrijd nog naar huis te gaan of, als het gezellig is, gewoon lekker op de vereniging te blijven hangen. Je ziet het wel.

De start
Meteen app je een teamgenootje voor wat fluittips omdat zij een paar weken geleden haar eerste wedstrijd floot en op hetzelfde moment als jij haar clubscheidsrechtertoets heeft gehaald. Er komen geruststellende appjes terug: “Joh, jij kunt dat ook”, en “Het is echt niet moeilijk”. Ook stuurt zij een link naar het YouTube kanaal van de KNHB met allerlei clips van spelsituaties zodat je meteen ziet wat de overtreding is. In de aanloop naar de zaterdag bestudeer je de video’s aandachtig en ook vader, zelf Heren 35+ speler, wordt geraadpleegd.

Op donderdag krijg je opeens een appje van een onbekend nummer. “Hi Benthe, ik ben Hans de Roover en ik zag dat het jouw eerste wedstrijd is die je gaat fluiten. Super gaaf. Ik begeleid de scheidsrechters tijdens hun wedstrijden en dus ook jou tijdens jouw debuut als scheidsrechter. Zullen we om 08.45u afspreken voor het clubhuis? Je herkent me aan mijn gele jas. PS: Vergeet je fluit niet mee te nemen die je na het behalen van de CS-toets hebt gekregen. Ik heb er veel zin in en ik zie je zaterdag.” Opeens ben je opgelucht. Ik heb iemand die mij gaat begeleiden, dan moet het helemaal goed komen…

Ik heb iemand die mij gaat begeleiden, dan moet het helemaal goed komen...

Foto: KNHB/Willem Vernes

De wedstrijddag
Met de fluit in de zak stap je op je fiets en pik je onderweg je teamgenootje op. Onderweg bespreken jullie de laatste clubroddels en bij het parkeren van de fiets zie je Hans in zijn gele jas voor het clubhuis staan. Hij ziet jullie al aankomen en zwaait vriendelijk. “Hoi, jij moet Benthe zijn? Mooi dat je er bent! Ik heb er veel zin in en gelukkig schijnt de zon.” Met z’n drieën lopen jullie naar het veld om de laatste vragen te beantwoorden en om ook alvast wat tips te krijgen. In de beperkte tijd worden er toch behoorlijk wat duidelijke antwoorden gegeven en ben je klaar voor de eerste stapjes als scheidsrechter op het veld. De belangrijkste tips die Hans geeft zijn:

• Fluit voor shoot, hakken en zorg ervoor dat het veilig is. Dus niet duwen ofzo;
• Hou je fluit in je hand en niet in je mond;
• Durf te fluiten;
• Als je fluit, wijs dan altijd een kant op;
• Je hoeft niet aan te geven voor wat je fluit, alleen als het onduidelijk is;
• Straal plezier uit.

Je ziet de teams al klaar staan voor het clubhuis en samen lopen jullie het veld op. De teams komen het veld op en jullie stellen je voor aan de coaches. Hans legt uit dat hij jullie begeleidt en mogelijk wat tips geeft. De coaches reageren zeer positief en wensen jullie een heel fijne wedstrijd toe. De aanvoerders komen naar je toe en jullie doen de toss. Ook aan de aanvoerders legt Hans uit dat hij jullie begeleidt vandaag en ook zij wensen jullie een leuke wedstrijd toe. Met nog vijf minuten tot aanvang herhaalt Hans nog een keer de tips en wenst je daarna veel plezier toe. “Als je mij nodig hebt, ik sta hier maar je moet zelf de beslissingen nemen.”

En dan…je eerste fluitsignaal ooit. De wedstrijd is begonnen door middel van jouw scherpe en luide fluitsignaal. Je collega scheidsrechter zie je een paar keer fluiten en je ziet dat het eigenlijk niet zo moeilijk is. De speelster krijgt de bal tegen haar voet in de cirkel, dan is het een strafcorner. De eerste keer dat je zelf in actie moet komen is omdat een bal doorschiet en over de achterlijn gaat. Vertwijfeld kijk je naar Hans en die zegt: “Uitslaan, geef maar aan”. En je spreidt je armen en daarmee is het signaal van uitslaan gegeven. Hans roept: “Goed gedaan Benthe.” Niet veel later krijgt de aanvalster de bal tegen haar voet en moet je echt fluiten. Omdat je het al een paar keer aan de overkant hebt gezien, weet je precies wat je moet doen. Je fluit en wijst de goede kant op. De wedstrijd gaat door en je merkt dat het eigenlijk niet zo moeilijk is.

In de beperkte tijd worden er toch behoorlijk wat duidelijke antwoorden gegeven en ben je klaar voor de eerste stapjes als scheidsrechter op het veld

Zelfvertrouwen opdoen
De wedstrijd gaat goed en je krijgt tips van Hans om met nog meer zelfvertrouwen te fluiten. En na afloop krijg je van de spelers en coaches complimenten omdat je zo goed floot. Na de wedstrijd bespreek je in het clubhuis nog wat zaken met Hans en je collega scheidsrechter onder het genot van een drankje. Hij geeft je nog wat tips en vervolgens stap je op de fiets naar huis om daar jezelf voor te bereiden op je eigen wedstrijd later die dag. Als je thuis bent app je een selfie van Hans, je teamgenootje en jezelf in de groepsapp met de tekst: “Het beste team op het veld vandaag!” De hartjes en smileys vliegen de groepsapp door en je bent klaar voor een volgende wedstrijd als scheidsrechter.

Wat je hierboven leest is een doorsnee zaterdag op een willekeurige vereniging, maar de begeleiding van scheidsrechters is niet alleen heel erg belangrijk voor de scheidsrechters zelf maar ook voor de vereniging. Waar we voor spelers alles hebben ingericht: betaalde trainers, meerdere trainingen per week, speler volgsystemen en doorstroming naar hogere teams, moet de arbitrage commissie het vaak doen met een zeer beperkt budget en een goedlachse vrijwilliger die al jaren de scheidsrechters op een enthousiaste manier begeleidt bij hun eerste scheidsrechterstapjes.

Foto: KNHB/Koen Suyk

Om deze scheidsrechtercoaches goed te kunnen ondersteunen is het belangrijk dat zij hun hockeykennis up-to-date kunnen houden en daarmee hun kennis en enthousiasme over het fluiten doorgeven. Als de boodschap op een positieve en enthousiaste manier wordt overgebracht, dan zal het fluiten ook als laagdrempeliger worden ervaren.

Het belang van een scheidsrechtercoach
Hoe kun je dan als scheidsrechtercoach de nieuwbakken scheidsrechters begeleiden?

• Maak het niet te moeilijk: je bent geen Hoofdklasse scheidsrechter aan het opleiden.
  Iemand die voor het eerst gaat fluiten is zenuwachtig. Door het heel overzichtelijk te houden en de scheidsrechter te laten fluiten voor hakken, shoot en duwen. Op die manier maak je het heel laagdrempelig.
• Laat de scheidsrechter fluiten.
  Het klinkt zo simpel maar laat de scheidsrechter voorafgaand aan hun eerste wedstrijd wennen aan hun fluit door een paar keer te fluiten. Er is namelijk een verschil tussen blazen en fluiten.
• Kom in de buurt van het spel.
  Een scheidsrechter in een goede positie neemt een betere beslissing. Zorg er voor dat de scheidsrechter in de cirkel durf te lopen op het moment dat het spel daar is.
• Coach altijd positief
  Fouten maken mag en het is ook helemaal niet erg om fouten te maken. De belangrijkste taak van een scheidsrechtercoach is dat de scheidsrechter het gevoel heeft dat hij of zij écht héél goed was. Steek daarom af en toe ook een duimpje omhoog en laat weten dat hij of zij het goed doet.

De belangrijkste taak van een scheidsrechtercoach is dat de scheidsrechter het gevoel heeft dat ze écht héél goed was

Foto: KNHB/Willem Vernes

Waarom zou je als vereniging wachten op die ene fluitbeurt om de scheidsrechter te begeleiden? Ieder team traint minimaal één keer per week en iedere training wordt standaard afgesloten met het leukste onderdeel van de training: het partijtje. Als je samen met de trainers afspreekt dat op iedere training twee spelers het afsluitende partijtje gaan fluiten, dan kan de trainer het team tijdens het partijtje aanwijzingen geven en krijgen de spelers meer fluitervaring. Uiteindelijk wint iedereen hier dus mee, en het is ook goed voor de ontwikkeling van de hockeyer die door het fluiten op een andere manier met het hockey in aanraking komt.

Hoe organiseer je dit op jouw vereniging?
Het begint natuurlijk met een arbitrageplan waarbij het opdoen van praktijkervaring voor clubscheidsrechters een belangrijk onderdeel is. Ga vervolgens met de Technische Commissie aan tafel om hierover te spreken, waarbij het voorstel is om de afsluitende partij tijdens de training structureel door de spelers zelf te laten fluiten. Naast het voordeel dat de scheidsrechter meer praktijkervaring krijgt komt het uiteindelijk ook het spel van de wedstrijden die hij fluit ten goede. Scheidsrechters met meer ervaring hebben beter spelinzicht en nemen dus betere beslissingen.

Ook leert de speler meteen dat iedereen een rol heeft binnen de vereniging en dat het fluiten van hockeywedstrijden er ‘gewoon bij hoort’ als je hockeyt. De scheidsrechtercoach hoeft op deze manier ook niet iedere zaterdag van 08.00 uur tot 20.00 uur op de vereniging te zijn om de scheidsrechters te begeleiden. Hij kan zijn tijd over een week verdelen waardoor de druk ook minder groot wordt op hem. Misschien vinden meer mensen het begeleiden van scheidsrechters op deze efficiënte manier wel interessant omdat het maximaal 20 minuten is, in plaats van 70 minuten.

Hoe is de begeleiding naar, en op, een hoger niveau?
De (carrière)ladder van de scheidsrechter ziet er als volgt uit:

• Clubscheidsrechter (CS)
• Clubscheidsrechter + (CS+)
• Bondsscheidsrechter (BS)
• Internationaal scheidsrechter

Deze stappen lijken op papier heel klein, toch zijn het behoorlijke stappen om te zetten. Hierbij past het gezegde: so close, yet so far away. Want iedere trap heeft weer tussentreden die je moet doorlopen voordat je daadwerkelijk doorgaat naar het volgende niveau. Het maakt dan niet uit of je op de club fluit of internationaal, je komt alleen maar verder door heel veel tijd op dat veld te staan en je wedstrijden te fluiten.

Je komt alleen maar verder door heel veel tijd op dat veld te staan en je wedstrijden te fluiten

Als je als clubscheidsrechter de stap omhoog wilt maken, dan kun je jezelf aanmelden als CS+ op je vereniging en later als bondsscheidsrechter (BS). Tijdens de opleiding is er intensieve begeleiding voor die eerste stappen in het gele bondsshirt. Niet alleen tijdens de opleiding maar ook daarna is er genoeg ruimte om jezelf verder te ontwikkelen. Het is daarom ook goed om jezelf goed te kennen en te weten wat jij nodig hebt om het beste uit jezelf te halen. Heb jij meer begeleiding nodig in de hockeytechnische kant of juist in de communicatie? Zodra je dat weet, kun je ook op zoek gaan naar kennis binnen de bondsscheidsrechterswereld. Iedereen wil graag de passie en kennis delen met elkaar en helemaal met (jonge) ambitieuze scheidsrechters. Het is heel makkelijk om te denken, als je BS bent: “Zo, ik ben nu bonds, wat gaat de KNHB voor mij doen?”

Graag wil ik dit omdraaien en iedereen juist aanmoedigen om zelf op zoek te gaan naar die kennis. Geen enkele persoon, en dus ook geen enkele scheidsrechter, is hetzelfde. Iedereen heeft dus ook wat anders nodig. Maar als je eenmaal BS bent dan begint het avontuur pas! Je gaat steeds vaker leuke wedstrijden fluiten en als je het goed doet ook op een steeds hoger niveau. Deze steeds vernieuwende uitdaging vergt aanpassingsvermogen van de BS. Dus ook in de begeleiding en de opleiding van een BS. Je bent zelf de regisseur van je succes en je moet er alles aan doen om het beste uit jezelf te halen. Dit ben je verplicht naar de teams, die keihard trainen, en de hockeysport. Want door betere arbitrage wordt het spelletje gewoon nog leuker voor alle deelnemers en toeschouwers. Als je als BS omhoog wilt is er maar één ding dat je kunt doen en dat is: zorgen dat jij er alles aan gedaan hebt om week in, week uit een topprestatie te kunnen leveren.

Foto: KNHB/Willem Vernes

De begeleiding vanuit de KNHB voor de BS bestaat uit het organiseren van verschillende kennis bijeenkomsten voor de bondsscheidsrechters gedurende het seizoen, begeleiding en coaching van de scheidsrechters tijdens de wedstrijden en ook heeft iedere BS een mentor waarmee hij kan sparren. De scheidsrechterwereld bestaat uit louter vrijwilligers, dus dat het doorgroeien af en toe wat langer duurt is logisch.

De scheidsrechterwereld bestaat uit louter vrijwilligers, dus dat het doorgroeien af en toe wat langer duurt is logisch

Tips om jezelf te verbeteren
Een paar tips om je als bondsscheidsrechter eenvoudig beter te maken:

• Kijk veel wedstrijden online.
  Er is tegenwoordig zoveel hockey op het internet te vinden, kijk en leer van situaties en beslissingen van collega scheidsrechters.
• Ga naar een training van een club in de buurt.
  Op iedere hoek van de straat is een hockeyclub te vinden. Bel de coach van H1 of D1 op met de vraag dat je graag op hun training of tijdens oefenwedstrijden wilt fluiten. Zo ontwikkel je een grotere hockey technische achtergrond.
• Ga in gesprek met trainers en spelers.
  Door andere meningen te horen begrijp je waarom zij in de wedstrijd een andere mening hebben dan jij. Door deze kennis uit te wisselen ontstaat er meer begrip voor elkaars beslissing.
• Lees de regels door.
  Niets is erger dan wanneer een scheidsrechter een regel verkeerd uitlegt aan een speler. Jouw collega van de volgende wedstrijd heeft hier last van omdat hij wordt geconfronteerd met jouw uitleg. Ken de regels.
• Ga rennen.
  Er zijn genoeg trainingsvormen beschikbaar waarbij je intervaltrainingen kunt doen. Als scheidsrechter ren je geen 10km aan één stuk maar trek je altijd korte sprintjes. Ga dat dan ook trainen.

Foto: KNHB/Willem Vernes

Tot slot
Dit zijn een paar tips die je helemaal niets kosten, behalve tijd. Als je dit investeert, dan weet ik zeker dat je al een voorsprong hebt op je collega’s. Deze minimale tijdinvestering betaalt zich altijd terug! Natuurlijk zijn er ook nog andere dingen die je kunt doen zoals: werken met een personal trainer, mental coach, fysio, diëtiste et cetera. Dit zijn zaken waar je misschien pas later wat aan hebt maar waar je zeker iets aan hebt.

Een scheidsrechter leert het fluiten niet van achter de computer maar op het veld. Er is meer dan genoeg hockey (trainingen en oefenwedstrijden) waar gefloten kan worden, gebruik deze momenten dan ook. Juist door dit te doen wordt de scheidsrechter ook beter hockey technisch onderlegd waardoor er ook betere beslissingen worden genomen. Wanneer je scheidsrechters begeleidt, doe dit dan altijd op een positieve manier en haal alle beren van de weg die door scheidsrechters gezien worden. Hou de basis altijd simpel en op het niveau van de scheidsrechter. Weet ook voor welk niveau je iemand opleidt: een hockeyer die net begint met fluiten moet je niet willen opleiden als hoofdklasse scheids. Die leid je op voor het niveau van meisjes en jongens C4. Een beginnende bondsscheidsrechter moet een wedstrijd van meisjes en jongens B kunnen fluiten, dus probeer er niet direct een international van te maken.

Deel je kennis, inspireer de volgende generatie en heel veel fluitplezier toegewenst