Het belang van de VAR (Video Assistent Referee)

Wie kent niet het stoere roodharige meisje met de twee lange vlechten? Ja, natuurlijk heb ik het over Pipi Langkous. De sterkste en stoerste meid ter wereld. Naast haar ongelooflijke kracht, haar trouwe vriendjes en paard heeft zij een mooie levensopvatting over iets dat ze nog nooit heeft gedaan. Haar credo was steevast: “Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan.”

Het is een mooie opvatting dat je nooit bent bang moet zijn om iets nieuws te proberen en juist iets buiten je comfortzone te treden. Als je iets nog nooit hebt gedaan, waarom ben je dan bang om het te doen? We doen allemaal weleens dingen waarvan we niet wisten dat we het konden, maar juist door het te proberen en gewoon te doen kom je erachter of je iets wel of niet kunt.

Wat is binnen het hockey nou echt iets dat moeilijker lijkt dan het is? Juist, fluiten. Het mooie is dat je als scheidsrechter met een klein attribuut jouw kijk op het spel kunt laten zien of beter gezegd horen. Met jouw fluit bepaal jij wie de vrije slag mee of juist tegen krijgt. Wanneer je dit bovendien overtuigend doet, dan geloven de spelers je zelfs ook nog. Daar hoef je je dus geen zorgen over te maken.

Iedere speler, coach en scheidsrechter wil een wedstrijd foutloos doorkomen. Maar hoe graag we het ook willen, niemand is foutloos in een wedstrijd. Iedereen maakt fouten en we accepteren dat er fouten worden gemaakt. Want van je fouten leer je het meest. Het is toch ook niet leuk als alles altijd helemaal goed gaat…? Met iedere week een 10 boek je ook geen progressie en gaat al snel de uitdaging weg.

Iedere speler, coach en scheidsrechter wil een wedstrijd foutloos doorkomen; maar hoe graag we het ook willen, niemand is foutloos in een wedstrijd

Foto: KNHB/Koen Suyk

Hoofdzaken

Uiteraard is het wel zo dat hoe hoger je komt als scheidsrechter hoe kleiner de foutmarge is en kan iedere verkeerde beslissing bepalend zijn voor de wedstrijd. Als je net begint met fluiten, dan moet je er voor zorgen dat je op de volgende drie – ja, slechts drie – zaken let:

• shoot (iedereen ziet wanneer de bal op de voet komt wel of niet);
• hakken (want iedereen hoort wel wanneer er sticks tegen elkaar aan komen);
• ervoor zorgen dat alle spelers veilig kunnen hockeyen.

Als je dit in je hoofd houdt wanneer je net begint met fluiten, dan kom je die ene fluitbeurt per jaar ook wel door. In het tophockey is het natuurlijk anders. De belangen zijn groter en het spelletje gaat behoorlijk wat sneller dan bij meisjes B3. Of je nu in Bhubaneswar, Sydney, Buenos Aires of Antwerpen staat te fluiten, het komt allemaal neer op de basis van het fluiten: wanneer jij ziet of vindt dat het een overtreding is, dan moet je fluiten. Maak het dus simpel voor jezelf en haal al het andere (wat zou dat andere allemaal kunnen zijn?) in je hoofd of op het veld weg.

Basisprincipes

Het fluiten in de top heeft eigenlijk maar drie basisprincipes:

• laat meteen merken wat je wel en niet accepteert;
• creëer een veilige hockeyomgeving voor de teams;
• en (misschien wel het belangrijkste) besef dat het niet om jou gaat.

Deze drie principes is de basis van iedere wedstrijd die ik fluit. Het mooie is dat je deze principes op ieder niveau kunt toepassen. Natuurlijk is ervaring heel erg belangrijk zodat je precies weet welke keuze op welk moment in de wedstrijd het best is. Die ervaring krijg je alleen maar door heel veel wedstrijden te fluiten.

In het tophockey is de foutmarge kleiner, maar kunnen de fouten wedstrijdbepalend zijn. Dit brengt dan ook extra druk met zich mee. Persoonlijk vind ik die druk lekker en brengt het beste in mij naar boven. Gelukkig hebben we bij de topwedstrijden en -toernooien de mogelijkheid om de video umpire om raad te vragen. In het voetbal heet dit de VAR (video assistant referee) en is het een geaccepteerde term. De VAR is bedoeld om de mogelijke fouten uit het hockey te halen en dat lukt aardig. Natuurlijk is het systeem nog niet waterdicht, maar we zijn dichtbij een perfect systeem waarbij alle gebruikers tevreden zijn en vertrouwen hebben in de VAR. Maar het is en blijft natuurlijk wel mensenwerk. Zo denk ik dat er een mogelijkheid moet komen tot het gebruiken van een soort van ‘Super referral’. Deze krijgt ieder team zodra je het recht op de VAR hebt verloren en alleen in het vierde kwart in de laatste 10 minuten van de wedstrijd. Het is namelijk zonde dat, wanneer iedereen ziet dat er een verkeerde beslissing is gemaakt en de teams geen gebruik meer mogen maken van de VAR, het spel dan wordt hervat met de verkeerde beslissing.

De VAR is juist bedoeld om de mogelijke fouten uit het hockey te halen en dat lukt aardig

Foto: KNHB/Koen Suyk

Rol van de VAR

De VAR is inmiddels ruim 12 jaar in het hockey en we blijven iedere keer weer schaven aan de reglementen rondom de VAR. Ook dit jaar is er weer een kleine toevoeging gekomen in het video umpire reglement: wanneer een scheidsrechter een overtreding niet heeft gezien en een team vraagt een VAR-beoordeling aan, dan kan deze nu ook aangeven of er, naast de spelstraf, ook een persoonlijke straf gegeven moet worden. Dit heb ik meegemaakt in de halve finale van de FIH Pro League tussen Australië en Groot Brittannië. De verdediger maakte bij een strafcorner een opzettelijke overtreding op een aanvaller. Deze overtreding was mij volledig ontgaan, maar de Britten vroegen wel de VAR aan. De VAR gaf aan dat er een overtreding was en zij adviseerde mij een persoonlijke straf. Dit is een te algemeen advies. Vanaf dit seizoen is het dus mogelijk om als VAR ook meteen aan te geven welke persoonlijke straf je dient te geven.

De charme van de hockeyregels is dat wanneer een regel of toepassing verbeterd kan worden het ook meteen doorgevoerd wordt, in tegenstelling tot bij het voetbal. Week in, week uit gaat het op maandag bij de koffiemachine en analysetafel over niets anders dan de VAR. Dus er is een toepassing waar de voetbalwereld heel hard en lang om heeft geschreeuwd, maar nu regent het wekelijks alleen maar klachten in plaats van complimenten. Is het voetbal nu te eerlijk geworden? In mijn opinie is het nu eerlijker omdat de regels nog beter worden gehandhaafd. De vorm waarin het voetbal het heeft georganiseerd is naar mijn mening echter niet van deze tijd. Maak de voetballers zelf verantwoordelijk voor het aanvragen van de VAR en niet een trio in Zeist.

Verschillen tussen hockey en voetbal

De verschillen in het gebruik van de VAR tussen het hockey en het voetbal zijn behoorlijk groot. Een overzicht van de verschillen:

• Wie is verantwoordelijk voor het aanvragen van de VAR?
  • Hockey: de spelers zelf.
  • Voetbal: de VAR in Zeist.
• Hoe vaak mag de VAR ingezet worden?
  • Hockey: zo vaak als het team wil, maar je verliest het recht op de VAR zodra de beslissing toch goed blijkt te zijn.
  • Voetbal: de VAR bepaalt het zelf.
• Wanneer mag de VAR worden aangevraagd?
  • Hockey: alleen bij overtredingen in het 23-metergebied die leiden tot een strafcorner, strafbal of een doelpunt en of het wel of geen doelpunt is.
  • Voetbal: iedere overtreding over het hele veld die invloed heeft op een doelpunt, of een strafschop en wanneer het wel of geen rode kaart is.
• Hoe transparant is de VAR?
  • Hockey: de beelden die de VAR ziet worden ook uitgezonden op televisie en in het stadion en de hele communicatie rond het tot stand komen van een beslissing wordt live uitgezonden.
  • Voetbal: in het stadion komt op het scherm te staan dat de VAR is ingeschakeld en ook op televisie is alleen een melding te zien.
• Met hoeveel personen wordt de uiteindelijke beslissing genomen?
  • Hockey: door 1 persoon, de video scheidsrechter.
  • Voetbal: door 3 personen, en dan mogelijk ook nog eens door de veldscheidsrechter.

Zoals je ziet wil het voetbal het wiel opnieuw uitvinden en is er niet – of in ieder geval te weinig – naar andere sporten gekeken om het VAR-proces meteen goed neer te zetten. Het is wel vreemd dat de sport waar het meeste geld in omgaat een toepassing heeft die het spel eerlijker moet maken maar waar ongekend veel kritiek op is.

Foto: KNHB/Koen Suyk

Onlangs ontving ik een e-mail van de FIFA of ik mijn mening wilde geven over een VAR-issue. De vraag was: “Coen, wat is jouw oplossing wanneer een coach de VAR aanvraagt (de challenge) en een speler die al geel heeft krijgt door die challenge opnieuw een kaart waardoor hij rood krijgt?” Het antwoord dat we ze hebben gegeven was: “Laat een coach niet het recht krijgen om een challenge aan te vragen.” Het antwoord van de FIFA daarop was: “Dank voor je reactie, maar zou je nog een keer naar het issue willen kijken en een antwoord geven?” Toch wel mooi dat de FIFA het zichzelf graag moeilijk en onbegrijpelijk maakt voor de toeschouwer in het stadion en thuis op de bank. Om toch antwoord te geven: “Als de coach een referral aanvraagt, dan kan er alleen een spelstraf worden uitgedeeld en geen persoonlijke straf.” Laten we hopen dat de FIFA een eenvoudige beslissing neemt in het verbeteren van de VAR-reglementen.

Hoe word je een VAR?

Kun je zomaar VAR worden? Dat gaat niet zomaar. Er zijn in het verleden genoeg voorbeelden geweest van scheidsrechters die als VAR ingezet werden die echt totaal door het ijs zijn gezakt. Eén van de redenen hiervan is dat er te makkelijk over gedacht wordt: “Ah joh, dat doe ik wel eventjes.” Je ziet dan dat ze rare fouten maken en zich niet aan de geldende protocollen houden wat weer resulteert in chaos op het veld. Een goede VAR weet wat er op het veld gebeurt en kijkt niet alleen naar de actuele situatie, maar kijkt breder. Er is overigens geen heel traject om je tot VAR te laten omscholen. De aangewezen scheidsrechters op een toernooi zijn ook meteen VAR, uiteraard wordt er wel gekeken naar wie het goed kan en wie minder.

Een goede VAR weet wat er op het veld gebeurt en kijkt niet alleen naar de situatie, maar kijkt breder

We weten allemaal dat, als je iets wordt gevraagd, je antwoord geeft op de gestelde vraag, terwijl het juist als VAR de truc is om breder te kijken. Wat ging er aan vooraf? Is het wel een overtreding? Is het niet eerst een overtreding van de aanvaller en daarna van de verdediger? Die vragen moet je jezelf als VAR blijven stellen om tot een juiste beslissing te komen.

Het is daarnaast belangrijk dat je goed Engels spreekt en rustig blijft, ook al gaat het niet zoals je wilt. Want het komt regelmatig voor dat je bijvoorbeeld verkeerde herhalingen op het scherm te zien krijgt. Ik heb vaak genoeg meegemaakt, vooral in Spanje, dat je een regisseur hebt die hockey niet kent en de Engelse taal onvoldoende beheerst. Dan moet je toch rustig blijven net zo lang totdat je de juiste herhaling te zien krijgt. Daarnaast is het ook zo dat alles er in slow-motion erger uitziet. Een goede VAR kan hier doorheen kijken. Er wordt daarom ook gezegd dat de VAR zijn beslissing als ‘een veldscheidsrechter’ moet nemen. Dit geldt natuurlijk niet voor zwart-wit situaties, maar wel voor al die andere beslissingen.

Want het komt vaak genoeg voor dat je verkeerde herhalingen op het scherm te zien krijgt

Foto: KNHB/Koen Suyk

Tips
Mocht je ooit het voorrecht hebben om een hockeywedstrijd met VAR te fluiten, dan vind je hierbij alvast wat tips. Want een goede voorbereiding is key!

• Begrijp dat bij een strafcorner, goal of strafbal een VAR kan worden aangevraagd.
• De teams hebben het recht op een VAR, ontneem hen deze niet; als zij een VAR willen aanvragen help ze dan door ook uit te leggen wat jij hebt gezien. Dit kan de vraag verduidelijken. Ga niet jagen naar een VAR gebaar, honoreer alleen de duidelijke ‘aanvraag’.
• Als je een speler het bekende ‘TV-gebaar’ ziet maken, zet dan meteen de tijd stil.
• Zorg dat je uit de mêlee van spelers bent en haal de speler naar je toe die de vraag gaat stellen.
• Als de vraag gesteld is, haal dan diep adem en kijk de camera in om jouw vraag vervolgens aan de VAR te stellen.
• Geef zoveel mogelijk informatie aan de VAR zodat het gemakkelijk voor hem is om te zoeken.
• Nu is het aan de VAR en kun je rustig blijven ademen. Blijf koel zolang de besluitvorming van de VAR duurt.
• Als de VAR terugkomt met zijn antwoord, luister dan goed en voer zijn advies uit.
• Neem deze beslissing weer in alle rust en vervolg het spel.

De teams hebben het recht op een VAR, ontneem hen deze niet; als zij een VAR willen aanvragen help ze dan

Samenwerking scheidsrechters met VAR

De VAR is eigenlijk de derde scheidsrechter op het veld. Hierdoor is de samenwerking tussen de veldscheidsrechters niet anders. Je blijft elkaar helpen in moeilijke en onoverzichtelijke situaties. Wel check je bij jouw medescheidsrechter of hij je direct advies kan geven voordat de spelers de VAR aanvragen. Als de spelers echter de VAR willen aanvragen, dan moet je dat doen. Want misschien is er nog wel meer gebeurd dan de scheidsrechter heeft gezien.

VAR bij de hoofdklassecompetitie?

In Nederland wordt alleen bij de finalewedstrijden gebruik gemaakt van de VAR en heeft het zijn meerwaarde al bewezen. Zeker in een volwassen competitie als de Hoofdklasse zou de VAR niet misstaan. Het is op dit moment echter onhaalbaar om dit toe te passen, omdat het behoorlijk wat voeten in de aarde heeft. Als je het echt goed wilt doen, dan moeten er bij iedere wedstrijd minimaal vijf camera’s en een videoscheidsrechter zijn. Ook aan de productiekant moet je minimaal één persoon vrij maken om de VAR te assisteren, een behoorlijke investering. Zeker nu bij de vernieuwde registratie van wedstrijden, waar alles digitaal en automatisch gaat, denk ik niet dat deze investering gemaakt wordt.

Suggesties ter verbetering

Twee suggesties om de VAR nog beter in te zetten:

1. De spelers krijgen een soort ‘Super Challenge’ in het vierde kwart als ze hun eigen challenge verloren hebben in een van de eerste drie kwarten.
2. De VAR mag er maximaal 90 seconden over doen; als het niet binnen die tijd kan, dan blijft de oorspronkelijke beslissing staan.

Tot slot

Tegenwoordig zijn de vragen van de teams steeds intelligenter. Zo kunnen ze bijvoorbeeld zeggen dat de spelers het eens zijn met de beslissing maar het bijvoorbeeld geen strafbal vinden, omdat […]. Als ze dan de VAR meekrijgen, dan wordt het een strafcorner en behouden ze hun recht op de VAR. Ook hier is het belangrijk dat je als veldscheidsrechter de VAR volledig vertrouwt om zo samen tot de juiste beslissing te komen.

Bij alle teams en scheidsrechters zie je een volledig vertrouwen in het VAR-systeem en de beslissingen die worden genomen door de VAR. Er is vanuit alle denkbare hoeken naar gekeken, de VAR heeft iets wel of niet beoordeeld en daar moeten we het mee doen. Dit is bij het voetbal helaas wel anders.

Blijf fouten maken en geniet daarvan! Alleen op die manier blijf je jezelf ontwikkelen en zul je zien dat je met steeds meer vertrouwen en plezier op het veld staat.