Een duurzaam clubhuis voor HC IJsseloever

John Reinerie, voorzitter HC IJsseloever: “Laat je goed begeleiden en breng van tevoren de subsidies in kaart. Je moet echt alles goed narekenen om te zien of het rendabel is.”

Inleiding

Een Energie Prestatie Coëfficiënt (EPC) van -0,23 met Label A ++++. De bouwcommissie van HC IJsseloever vond het geld en de juiste partners om waarschijnlijk het meest energiezuinige clubhuis van Nederland neer te zetten. En vergat ook niet om de rest van de accommodatie te verduurzamen. Lees hier hoe zij dat aanpakten.

Resultaten

• Bouw clubhuis binnen het beschikbare budget
• Uitbreiding vloeroppervlak van 400 naar 1000 m2
• Meest duurzame, energiezuinige clubhuis van Nederland
• Grotere ledenparticipatie vanwege aantrekkelijke ambiance

Aanpak

Samenstelling bouwcommissie
Voor het realiseren van de nieuwbouw heeft de club een bouwcommissie samengesteld uit leden van de vereniging. Onder andere 2 architecten waarvan de een het ontwerp voor zijn rekening heeft genomen en de ander zich vooral met de uitvoering en duurzaamheidsmaatregelen heeft bezig gehouden. Beiden hebben daarvoor een normale fee gerekend maar hebben er vanwege hun clubhart, ook veel eigen uren ingestoken. Ook zat er nog een jeugdlid in de bouwcommissie. Hij wil in Delft gaan studeren en heeft onder begeleiding alles over de zonnepanelen uitgezocht.

Tip: Op iedere club lopen mensen rond met kennis van de verschillende deelonderwerpen van zo’n project. Zorg dat je die in je bouwcommissie zet. En vergeet de jeugd niet, is een goede leerschool!

Eigen ambitie leidend
De bouwcommissie is het land ingegaan om ideeën op te doen bij andere clubs maar kwam weinig bruikbaars tegen. De eigen ambitie, het realiseren van een duurzaam clubhuis, is derhalve leidend geweest bij de realisatie van het project. Dit heeft geresulteerd in een nieuw clubhuis van 1000m2 (het oude was 400m2) met een Energie Prestatie Coëfficiënt (EPC) van -0,23, Label A ++++. Er zijn maar weinig gebouwen in Nederland die dit halen. Wat de jaarlijkse energiebesparing precies wordt is nog niet duidelijk, mede omdat het clubhuis 2,5 keer zo groot is geworden.

Inschakelen deskundige partners
Subsidies. Het aanvragen van subsidies is een ingewikkelde en tijdrovende klus. IJsseloever heeft het hele subsidiecircus daarom uitbesteed aan een extern bureau. Dat heeft geld gekost maar zeker ook opgeleverd. Vraag je dus af of je er zelf veel tijd aan wilt besteden (met de kans dat je zaken mist), of het uitbesteedt aan een commerciële partij die weliswaar geld kost, maar ook oplevert.

Duurzaamheidsmaatregelen. Voor het bouwtechnische deel en het uitvoeren van maatregelen op het vlak van duurzaamheid is de club in zee gegaan met bedrijven die voorop lopen binnen hun branche. Zo zat er in IJsselstein bijvoorbeeld een hele goede installateur die heeft meegedacht over alles wat er bij de warmtepomp komt kijken. Complexe materie waar je best wat hulp bij kunt gebruiken. Uiteindelijk betaalt een zorgvuldige selectie van je partners zich dubbel en dwars uit.

Getroffen duurzaamheidsmaatregelen
1. Slimme positionering clubhuis
Door te kiezen voor een ligging met terras op het zuiden maakt de club optimaal gebruik van het zonlicht. Ook de zonnepanelen op het dak van het clubhuis renderen zo maximaal.

2. Zonnepanelen
Op het dak van het clubhuis liggen 180 zonnepanelen van 315 Wp per paneel, totaal goed voor een geïnstalleerd vermogen van 56.700 Wp. Het systeem werkt met 2 SolarEdge omvormers met power optimizers. Door er vooraf rekening mee te houden in het ontwerp van het clubhuis, zijn de zonnepanelen niet te zien.

Tip. Let er bij de installatie van zonnepanelen op dat de installateur spanningloos monteert (met een optimizer per zonnepaneel). Hiermee voorkom je het risico van brand tijdens de installatie.

3. Ingegraven onderste verdieping
Bij het ontwerp van het clubhuis is gekozen voor een deels verzonken onderste verdieping die op een natuurlijke wijze door de omliggende aarde wordt geïsoleerd. Bovendien is er zo vanuit het centrale deel van het clubhuis en het terras een goed overzicht over de velden.

4. LED-verlichting met bewegingssensoren in clubhuis
Alle ruimtes, behalve het centrale deel van het clubhuis, zijn voorzien van LED-verlichting met bewegingssensoren. Vooral in de kleedkamers blijven de lichten zo niet meer onnodig lang branden, wat een grote besparing oplevert.

5. LED-verlichting twee velden
Twee velden zijn voorzien van LED-verlichting die vanuit het clubhuis met een app kan worden bediend. Tijdens trainingen ’s avonds worden de lichten op 60% van hun vermogen ingesteld, bij wedstrijden staan ze op 100%. Zo bespaar je niet alleen door de toepassing van LED, maar ook er slim gebruik van te maken

Tip. Meer informatie over de toepassing van LED-verlichting vind je in de best practice over de LED-verlichting bij HC Almere.

6. Waterloze urinoirs
De urinoirs in de herentoiletten zijn Uridan Waterless Solutions. Hoewel er eerst twijfel was, blijken ze in praktijk niet te stinken en functioneren ze ook bij grote drukte.

7. Warmtepompen
Het is nog geen verplichting, maar omdat heel Nederland in de toekomst van het gas af gaat, is nu alvast gekozen voor elektrische warmtepompen die warmte uit de lucht halen. Ze zorgen zowel voor de verwarming als voor het warme water.

8. Beregening met grondwater
Voor de beregening van de velden wordt grondwater gebruikt. Daarvoor zijn pulsen geslagen. Deze maatregel is zowel kostenbesparend als duurzamer omdat het water niet eerst gereinigd hoeft te worden. Bovendien is het grondwater van nature schoon, dus heb je geen gedoe met algen en de milieuonvriendelijke bestrijding ervan, zoals bij beregening met oppervlaktewater vaak het geval is.

9. Oefenveld met waterkelder
Het oefenkunstgrasveld naast het clubhuis maakt voor de bewatering gebruik van regenwater dat wordt opgevangen in een waterkelder met een inhoud van zo’n 20.000 liter. Vanuit de waterkelder wordt het kunstgras van onderaf bewaterd. Zo wordt het regenwater duurzaam hergebruikt. Het oefenveld is een proefproject van de drie partijen die bij de aanleg betrokken waren: CSC (de mat), Aquaco (waterinstallatie en engineer van de kelder) en Supersub (initiatiefnemer en ontwerp ondervloer). Deze drie partijen hebben ook de kosten voor hun rekening genomen.

Bron foto: Sebastian van Damme

Financiering clubhuis + duurzaamheidsmaatregelen
> €800.000 lening bank onder aantrekkelijke voorwaarden vanwege de lage rentestand.

> €600.000 subsidie gemeente waarvan €540.000 directe subsidie en €60.000 als een soort voorschot op een nog in te stellen duurzaamheidsfonds door de gemeente.

Tip: Omdat de club haar nek heeft uitgestoken met de verregaande verduurzaming van het clubhuis, was de bereidheid van de gemeente om mee te werken groot.

> €50.000 gift van een lid voor de aanschaf en installatie van 180 zonnepanelen.

> €450.000 sponsoring door de leden in de vorm van een obligatielening tegen 5% rente met terugschenking van de rente in 5 jaar. Door deze constructie kan degene die de obligatielening is aangegaan een gedeelte van de lening van zijn inkomen aftrekken. Dit betekent dat de sponsoren van iedere €1000 die zij hebben ingelegd, over een periode van 5 jaar in totaal €650 terugkrijgen bij een belastingdruk van 50%.

> €150.000 euro eigen geld.

NB: Tijdens de ALV in maart 2017 waarin de bouwplannen gepresenteerd werden, is de afspraak gemaakt dat tot het seizoen 2019 – 2020 geen contributieverhoging zou worden doorgevoerd. Deze afspraak is nagekomen en met instemming van de leden is pas voor dit seizoen een contributieverhoging van €20 doorgevoerd. Daarmee blijft de contributie ruimschoots binnen de benchmark van de omliggende verenigingen.

Het clubhuis is ontworpen en gerealiseerd door een samenwerking van :
EVA architecten
Maarten Terberg
en
Architectuur In Motion
Frans Kooijman